Een computer server is een computerprogramma of apparaat dat een dienst verleent aan een ander computerprogramma en de gebruiker daarvan. Dit wordt ook wel de cliënt genoemd. De fysieke computer waarop binnen een datacenter een server-programma draait, wordt ook een server genoemd.

Dit kan een speciale server zijn of een machine die wordt gebruikt voor andere doeleinden. In het client/server programmeermodel wacht een server op verzoeken van cliënt-programma’s. Deze draaien op dezelfde of andere computers en voldoen aan deze verzoeken. Binnen een computer kan een specifieke toepassing functioneren als een cliënt én server die om services van andere programma’s vraagt.

Hoe werken servers?

De term server kan verwijzen naar een fysieke of virtuele machine, maar ook naar de software die wordt uitgevoerd door de serverdiensten. De werkwijze van een server varieert. De manier van werken is afhankelijk van hoe de term server wordt gebruikt.

Fysieke en virtuele servers

Een fysieke server is een computer die wordt gebruikt om serversoftware op uit te voeren. 
De verschillen tussen een server en desktop computer worden hieronder besproken.

Een virtuele server is een virtuele weergave van een fysieke server. Net als een fysieke server bevat een virtuele server zijn eigen besturingssysteem en toepassingen. Deze worden gescheiden van eventuele andere virtuele servers welke op de fysieke server draaien.

 Om virtuele machines te kunnen maken en gebruiken, wordt een licht software component, of ook wel hypervisor genoemd, op een fysieke server geïnstalleerd.

De taak van de hypervisor is ervoor zorgen dat de fysieke server fungeert als virtualisatie host. Deze host maakt de hardwarebronnen van de fysieke server (zoals CPU-tijd, netwerkbandbreedte geheugen en opslag) beschikbaar voor één of meerdere machines.

Een beheerconsole biedt de mogelijkheid specifieke hardware middelen te kunnen toewijzen aan elke virtuele server. Dit verlaagt de hardware kosten. Er kunnen meerdere virtuele servers op één fysieke server draaien in plaats van één fysieke server voor elke workload.

Server software

Voor een server zijn ten minste twee softwarecomponenten nodig. Dit betreft een besturingssysteem en een toepassing. Het besturingssysteem fungeert als een platform voor het uitvoeren van de servertoepassing. Het biedt toegang tot de onderliggende hardwarebronnen en levert de diensten waarvan de toepassing afhankelijk is.

Het besturingssysteem verschaft de cliënt ook de middelen om te kunnen communiceren met de servertoepassing. Het IP-adres en de volledig gekwalificeerde domeinnaam van de server worden bijvoorbeeld toegewezen op het niveau van het besturingssysteem.

Desktop computers versus servers

Er zijn zowel overeenkomsten als verschillen tussen desktop computers en servers. De meeste servers zijn gebaseerd op X86/X64 CPU’s en kunnen dezelfde code uitvoeren als een X86/X64 desktopcomputer. In tegenstelling tot de meeste desktop computers, beschikken fysieke servers vaak over meerdere CPU-sockets en een corrigerend geheugen. Servers ondersteunen ook een grotere hoeveelheid geheugen dan desktop computers.

Omdat serverhardware veelal missie-kritieke werkbelastingen uitvoert, ontwerpen fabrikanten servers om redundante componenten te ondersteunen. Een server kan worden uitgerust met redundante voedingen en netwerkinterfaces. Deze componenten zorgen ervoor dat een server blijft functioneren. Ook wanneer een belangrijk onderdeel uitvalt.

Ook qua vormfactor verschilt server- van desktophardware. Moderne desktop computers bestaan vaak als mini torens. Ze zijn ontworpen om onder een bureau te passen. Hoewel er nog steeds leveranciers zijn die tower servers aanbieden, zijn de meeste servers ontworpen om in rekken te worden gemonteerd. Deze rack-mount systemen worden omschreven als systemen met een 1U, 2U of 4U vormfactor. Afhankelijk van hoeveel rack-ruimte ze innemen. Een 2U server neemt 2x keer zoveel ruimte in beslag als een 1U server.

Een rack server is ontworpen om in een metalen frame van standaardafmetingen te passen.

Een ander verschil tussen een desktopcomputer en een server is het besturingssysteem. Een desktopbesturingssysteem kan bepaalde server functies uitvoeren, maar is niet ontworpen of gelicentieerd om de plaats van een server besturingssysteem in te nemen.

Windows 10 is bijvoorbeeld een desktopbesturingssysteem.

 Sommige Windows 10 edities bevatten Hyper-V. Dit is Microsofts platform voor virtuele machines. Hoewel de servers zowel Windows 10 als Hyper-V kunnen uitvoeren, is de hypervisor van Windows 10 primair bedoeld voor ontwikkelingsdoeleinden. Dat terwijl de versie van Hyper-V die bij Windows Server wordt geleverd, is ontworpen voor het uitvoeren van virtuele servers voor productie.

Hoewel het denkbaar is dat een organisatie een virtuele server bovenop Windows 10 Hyper-V draait, zijn er licentie kwesties die in acht genomen moeten worden. Windows Server Hyper-V bevat veerkracht functies die de Windows 10 versie niet heeft. Windows Server ondersteunt bijvoorbeeld failover clustering en replicatie van virtuele machines.

Ook kan het Windows 10 besturingssysteem bestanden beschikbaar maken voor apparaten in een lokaal netwerk. Windows 10 is nooit ontwikkeld voor het veelvuldig delen van bestanden. Windows Server kan worden geconfigureerd om te fungeren als een volledig uitgeruste bestandsserver. Binnen grote organisaties kan een gedistribueerd bestandssysteem worden gecreëerd over een server cluster. Dit voor het verbeteren van prestaties, schaalbaarheid en veerkracht en in tegenstelling tot wat één fysieke server biedt.

Soorten servers

Servers worden in de meeste gevallen gecategoriseerd op basis van hun doel. Hieronder volgen enkele voorbeelden van de beschikbare soorten servers:

• Webserver: een computerprogramma dat aangevraagde HTML-pagina’s of bestanden serveert. In dit geval fungeert een webbrowser als cliënt.
• Applicatieserver: een programma op een computer in een gedistribueerd netwerk dat de bedrijfslogica voor een applicatieprogramma levert.
• Proxyserver: software die fungeert als intermediair tussen een eindapparaat, zoals bijvoorbeeld een computer, en een andere server van waaruit een gebruiker of cliënt een dienst aanvraagt.
• Mailserver: een toepassing die inkomende e-mailberichten van lokale gebruikers (mensen binnen hetzelfde domein) ontvangt. Een mailserver stuurt ook afzenders op afstand en uitgaande e-mailberichten voor aflevering door.
• Virtuele server: een programma dat op een gedeelde server wordt uitgevoerd en zodanig is geconfigureerd dat het voor elke gebruiker lijkt alsof hij de volledige controle over een server heeft.
• Blade server: een server chassis met meerdere dunne, modulaire elektronische printplaten. Deze worden ook wel server blades genoemd. Elke blade is een volwaardige server. In veel gevallen bestemd voor één enkele toepassing.
• Bestandsserver: een computer die verantwoordelijk is voor de centrale opslag en beheer van gegevensbestanden. Dit zodat andere computers in hetzelfde netwerk er toegang toe kunnen krijgen.
• Beleidsserver: een beveiligingscomponent van een beleid gebaseerd netwerk dat machtiging diensten verleent en het traceren en controleren van bestanden vereenvoudigd.
• Database server: deze server is verantwoordelijk voor het hosten van één of meer databases. Cliënt-toepassingen voeren database query’s uit waarbij gegevens worden opgehaald uit of geschreven naar de database die op de server is gehost.
• Printerserver: deze server biedt gebruikers toegang tot één of meer netwerkprinters, of afdrukapparaten. De afdrukserver fungeert als wachtrij voor de afdruktaken die gebruikers indienen. Sommige servers kunnen de opdrachten in de wachtrij voorrang geven op basis van het type opdracht of van wie de afdrukopdracht afkomstig is.

Gebruik de use case om te bepalen welke server resources en functies je nodig hebt.

Server componenten

Hardware

Servers hebben verschillende componenten en sub-componenten. Op hardware niveau bestaan servers uit een rack-mount chassis. Deze bevatten een voeding, systeemkaart, één of meer CPU’s, geheugen, opslag, netwerk interface en een stroomvoorziening. 
De meeste server hardware ondersteunt out-of-band beheer via een speciale netwerkpoort. Out-of-band beheer maakt beheer en monitoring van de server op laag niveau mogelijk en werkt onafhankelijk van het besturingssysteem. Out-of-band beheersystemen kunnen worden gebruikt om de server op afstand in of uit te schakelen. Ze worden ook gebruikt om een besturingssysteem te installeren en de gezondheid te bewaken.

Besturingssystemen

Een ander onderdeel is het server besturingssysteem. Een server besturingssysteem, zoals Windows Server of Linux, fungeert als het platform waarop toepassingen kunnen draaien. Het besturingssysteem biedt toegang tot de hardwarebronnen die de toepassingen nodig hebben en maken netwerkconnectiviteit mogelijk. De toepassing is wat de server in staat stelt zijn werk te doen. Op een database server draait bijvoorbeeld een database-toepassing. Ook op een e-mailserver moet een e-mailtoepassing draaien.

Hoe de juiste server kiezen?

Er zijn veel factoren om te overwegen bij het kiezen van een server. Inclusief die van een virtuele machine en container consolidatie. Evalueer het belang van bepaalde functies op basis van de use cases bij het kiezen van een server. Beveiligingsmogelijkheden zijn ook belangrijk. Evenals het overwegen van een beschermings-, detectie- en herstelfuncties.

Waaronder bijvoorbeeld native gegevensversleuteling om gegevens tijdens de vlucht en in rust te kunnen beschermen. Ook persistente event logging om een onuitwisbare registratie van alle activiteiten te kunnen bieden is belangrijk. Als de server afhankelijk is van interne opslag, is de keuze van schijftypen en schrijf-capaciteit ook belangrijk. Mede omdat deze van invloed kunnen zijn op de input/output (I/O) en veerkracht.

Veel organisaties verminderen het aantal fysieke servers in hun datacenters. Mede omdat virtualisatie het mogelijk maakt met minder servers meer workloads te kunnen hosten. De komst van cloud computing heeft ook het aantal servers binnen een organisatie veranderd.

Daardoor kunnen de totale uitgaven, het vloeroppervlak van het datacenter en de stroom- en koelbehoefte worden verlaagd. Het hosten van meer workloads op minder dozen kan ook een verhoogd risico voor het bedrijf met zich meebrengen. Mede omdat meer workloads worden beïnvloed als de server uitvalt of offline moet voor onderhoud.